İLK ALET YAPILDI Peygamber Isa’nin dogumuna 2.198.427 yıl kala, su günlerde Asya Kitasi’nda sonradan Çin adini alacak olan bölgede ilk alet yapiminin gerçeklestigi haber alinmistir. Homo Faber ( alet yapan insan ) adini alan ilk alet yapimini gerçeklestiren kisi muhabirimize su açiklamada bulunmustur: Geçen gün çakmak tasindan yapilmis el baltam ile topragi kaziyordum.
Amacim toprak altindan bazi bitki köklerini çikarip yemekti. El baltamin kenarindaki bir çikinti avucumun içini acitiyordu. Iste o parçayi bir baska tasin yardimiyla kirarak ilk kez tasa bir sekil verdim. Yaptigim isin bu denli önemli oldugunu bilmiyordum. Bu olaydan sonra klandaki akrabalarim bana Homo Faber demeye basladilar. Homo Faber, bu açiklamasindan sonra çevresinde toplanan kalabaliga ilk aleti nasil yaptigini bikmadan defa arca anlatti ve gururla yaptigi ilk aleti gösterdi.
Homo Faber için küçük ama insanlik için büyük bir adim olduguna inandigimizdan olayi antropologlara sorduk: Ilk aletin yapilmasi konusunda görüslerini aldigimiz antropologlar, bu olayla “ insanin hayvanlar dünyasindan ayrildigini ve insan olma yolunda çok önemli bir adim atildigini “ ifade ettiler. Asagida alet yapilmasi ile ilgili pratik bilgiler yer aliyor.
İnsanlar irileşiyor
Yapilan arastirmalarda, son iki yüzyilda insanlarin boylarinin 1.40 cm’den 1.41 cm’ye, agirliklarinin 30 kg’dan 32 kg’a ve yasam sürelerinin de 25 yildan 27 yila çiktigi saptanmistir. Insanlarla ilgili ortalama standartlarin yükselmesinin daha iyi ve daha saglikli beslenme ile ilgili oldugu sanilmaktadir. Insanlarin doga karsisindaki deneyimlerinin ve bilgilerinin artmasi, insanlarin dogadan daha çok yararlanmasini saglamistir.
Özellikle atesin denetim altina alinmasi ve yiyeceklerin pisirilmesinin bu gelismede önemli rol oynadigi iddia edilmektedir. Uzmanlar etin pisirilerek yenilmesi sonucunda, ette bulunan protein adi verilen çok yararli olan bir maddenin daha çok sindirildigini söylemektedirler. Bilim insanlari bir – iki milyon yila kalmadan insanlarin boylarinin 1.70 cm’ye, agirliklarinin 60 – 70 kg’a ve yasam sürelerinin de 60 – 70 yila çikacagini öne sürmüslerdir.
ATEŞ YAKMANIN YÖNTEMLERİ BULUNDU
Uzun yillar insanlar, yildirimlarin ormanlara düsmesi sonucunda veya siddetli firtinalarda agaç dallarinin birbirine sürtmesi sonucunda çikan dogal yanginlar disinda bir ates kaynagina sahip degildi. Insanlar Istedigi zaman ates yakamazdi.
Yildirimin veya firtinalarin çikardigi yangin atesini elinden geldigi kadar korumaya ve ondan yararlanmaya çalisirdi. Bu ates söndügü zaman, baska bir firtina veya yildirimi beklemekten ya da bulabilirse, komsu bir klandan baris ya da savas yoluyla elde etmekten baska çaresi yoktu. İnsanlar Yontma Tas Devri’nin sonlarina dogru istedigi zaman ve istedigi yerde ates yakma becerisine kavustu. Uzunca kesilmis iki kuru sopa parçasini birbirine sürterek, sürtme sonucunda sopalari kizdirarak ates yakmayi ögrendi. Alev çikarmak ve bu alevle ates elde etmek için iki ayri yöntem vardir.
Her iki yöntemde de ortasi biraz delinmis bir kuru agaç parçasi üzerine dikine konulan bir sopa parçasi delik üzerinde hizla döndürülerek uygulanmaktadir. Bu döndürme eylemi avuç içinde ya da bir kiris araciligiyla kolayca yapilabilmektedir. Istedigimiz zaman ates elde etmemiz, günlük yasamimizda b,ir devrim yaratmistir. Bu bulusun uygulanmasi sanildigindan daha önemlidir. Atesin denetim altina alinmasi günlük yasamimizda asagidaki yararlari saglamistir.
1. ISINMAK İÇİN; Magaralar içine yakilan atesin özellikle kis gecelerinde insanlarin üsümesini önledigi görülmüstür.
2. AYDINLANMAK İÇİN;Geceleyin magaradan disariya çikmak için kalktigimizda klandaki akrabalarimizin üzerine basmamak için atesin aydinligindan yararlanabiliriz. Özellikle de magara duvar resimlerini yaparken, çok yayari oldugu bilinmektedir.
3. YIRTICI HAYVANLARDAN KORUNMAK İÇİN: Yirtici hayvanlarin atesten korktuklari belirlenmistir. Bu nedenle yatmadan önce magaramizin girisine yakilacak bir ates güvenligimizi saglayacaktir.
4. BAZI YIYECEKLERI PISIRMEK İÇİN: Et, patates, patlican gibi bazi besinlerin atese bir süre tutulmasindan sonra daha da lezzetli oldugu söylenmekteydi. Bu bilgiler üzerine muhabirlerimiz bir deneme yapmislar ve söylentilerin dogrulugunu saptamislardir.
5. SERAMIK VE MADENSEL ALET YAPIMINDA: Bu konuda henüz yeterli birikimin olmamasi nedeniyle bu seyler teoridedir. Bu seylerin gerçeklesebilmesi için yüzbinlerce yilin geçecegi sanilmaktadir.
ZAMANI ÖLÇME KONUSUNDA İLK ADIMLAR ATILIYOR
Zamanin ölçülmesi konusunda farkli uygulamalar hizla yayiliyor. Bazi klanlar agaçlarin çiçekler açmasini, bazi klanlar kar yagisini, bazi klanlar da bulunduklari bölgedeki irmaklarin taskin yapmasini sayarak zamani ölçmeye basladilar. Daha kisa zamanlarin ölçülmesinde de Ayin ve Günesin dogmasi sayilarak kullaniliyor. Bazi klanlarin da bahar gelip, doganin canlanmasini kutladiklari ögrenilmistir.
DEVRİN EN ÖNEMLİ KARMA RESİM SERGİSİ
Yontma Tas Devri’nin en önemli karma resim sergisi Ispanya’da Apenin Daglarindaki Los Capallos Magaralarinda açildi. Çesitli ressamlarin resimlerinden olusan karma sergide Yonyma Tas devri’ndeki günlük yasama iliskin yapitlar yer aliyor. Resimler, renklendirici çesitli bitkilerle, çira isiyle ve hayvansal renklendiriciler kullanilarak yapilmistir.
Av sahnelerinin, boga ve öteki hayvanlarin magara duvarlarina yapilan resimler izleyicileri heyacanlandirmistir. Bazi klan üyeleri de bu resimleri olagan üstü güçlere sahip kisilerce yapildigini söyleyerek bu yapitlara ve sanatçilarin yeteneklerine gölge düsürmeye çalismislardir. Yanda resim sergisindeki yapitlardan biri yer almaktadir.
KADINLAR ETEK GİYİYOR
Doganin kadinlara vermis oldugu analik görevi nedeniyle kadinlar klan yasamina toplayicilik yaparak katkida bulunuyorlardi. Kadinlarin Hamile olmalari, çocuklarini emzirmek ve korumak zorunda olmalari onlarin barinaklardan çok fazla uzaklasmalarina engel oluyordu. Fiziksel olarak da erkeklere göre daha güçsüz olan kadinlar ava çikamiyorlardi.
Kadinlarin dogada hazir bulup topladiklari meyve ve sebzeleri tasimak büyük bir sorun oluyordu. Sonunda kadinlar etek giyerek bu sorunlarini çözdüler. Eteklerin önündeki iki ucu alarak bellerine takan kadinlar önlerinde bir torba ( ne demekse ? ) olusturarak topladiklari ürünleri buraya doldurup tasimaya basladilar.
Kadinlarin bu davranislari bir süre sonra moda adi verilen bir akimi baslatacak ve toplumsal tüketimi hizlandirici bir etkide bulunacagi uzmanlar tarafindan iddia edilmistir. Su anda uzun olan boylari uzun olan eteklerin milyonlarca yil sonra islevlerini yitirerek mini ve yirtmaçli modellerinin çikacagi tahmin edilmektedir.
|
